Šesnaesti Festival glumačkih ostvarenja ,,Dragan Tošić’’ Loznica
Jubilarni 15. Festival glumačkih ostvarenja u Loznici je prekinut prošle godine zbog smrti jednog od osnivača Dragana Tošića. Ove godine Festival je održan od 3. do 10. aprila pod nazivom 16. Festival glumačkih ostvarenja ,,Dragan Tošić’’. Stručni žiri 16. Festivala glumačkih ostvarenja u Loznici u sastavu: Milan Mađarev, predsednik, Biljana Stanković i Vladan Ćosić, članovi procenjivao je glumačka ostvarenja u predstavama amaterskih pozorišta iz Trstenika, Bogatića, Jaše Tomića, Velike Plane, Aleksinca i Jagodine i doneo sledeće odluke:
Nagradu za najboljeg mladog glumca dobio je Andrej Jovanović za ulogu Milana Srećkovića, vojnika JNA u predstavi Srpska drama UG Trsteničko pozorište i Dramskog ateljea KUD ,,Vuk Karadžić’’ iz Grabovca u režiji Miloša Miloševića Šike.
Nagradu za najbolju žensku epizodnu ulogu dobila je Zorica Stevanović za ulogu tetke Florens u predstavi Tetka od milion dolara Kena Ludviga u izvođenju Gradskog pozorišta ,,Teatar 91’’ iz Aleksinca u režiji Branislava Nedića.
Nagradu za najbolju mušku epizodnu ulogu dobio je Miloš Jurišić za ulogu Stefana u predstavi Crna kutija Ane Đorđević u izvođenju Pozorišta ,,Janko Veselinović’’ iz Bogatića.
Nagradu za najbolju mušku ulogu dobio je Dušan Jović Ćule za ulogu Obrada Srećkovića u predstavi Srpska drama UG Trsteničko pozorište i Dramskog ateljea KUD ,,Vuk Karadžić’’ iz Grabovca u režiji Miloša Miloševića Šike
Nagradu za najbolju žensku ulogu dobila je Danka Peka za ulogu Eve u predstavi Crvena, seks i posledice Milene Minje Bogavac u izvođenju Amaterskog pozorišta ,,Đorđe Damjanov Đekša’’ iz Jaše Tomića
Festival glumačkih ostvarenja u Loznici zauzima istaknuto mesto u festivalskom sazvežđu amaterskih pozorišta, jer se vrednuju isključivo glumačka ostvarenja. Osnovno pitanje na festivalu glumačkih ostvarenja amaterskih pozorišta je da li se razlikuju kriterijumi vrednovanja u odnosu na glumu u profesionalnim pozorištima? Ako pođemo od pretpostavke da je razlika između profesionalnog i amaterskog pozorišta samo u socio-ekonomskom statusu izvođača zaključak se nameće sam od sebe.
Na Festivalu su izvođene predstave koje se bave različitim pristupima u domenu realističke glume (Srpska drama, Mrešćenje šarana i Crna kutija), predstave koje su delimično ili potpuno izvedene kao pozorište u pozorištu (Tetka od milion dolara i Iza kulisa) i predstava Crvena, seks i posledice koja je kombinacija predavanja i intro uvida u psihu žene. U Srpskoj drami Siniše Kovačevića u režiji Miloša Miloševića Šike i izvođenju UG Trsteničko pozorište i Dramskog ateljea KUD ,,Vuk Karadžić’’ iz Grabovca gledali smo realističku glumu u okviru simboličkog realizma predstave. Najbolja predstava u Srbiji i regionu opravdala je svoj renome. U odnosu na izvođenje u Prokuplju predstava je bila još kompaktnija i sa ravnomerno raspoređenim dramskim nabojem. Ovog puta uz maestralnu kreaciju Dušana Jovića Ćuleta u ulozi Obrada Srećkovića istakli su se Andrej Jovanović kao njegov sin Milan, vojnik JNA, Tadija Radivojević Tadža kao njegov brat Milan Srećković, partizan i Viktor Nedeljković Vića kao Milan, Obradov stric, redov. Andrej Jovanović je u ulozi Obradovog sina Milana sa zatomljenom emocijom i igrom bez reči u prvom susretu čuvao oca od dvostruke loše vesti: da su obojica mrtvi i da više nema povratka kući. Viktor Nedeljković Vića kao Obradov stric, vojnik iz Prvog svetskog rata se isticao mladalačkom gorljivošću i verom u patriotizam koja je bila ne samo nepatvorena već i idealistička.
U glumačkom ansamblu Mrešćenja šarana Aleksandra Popovića u scenografiji, režiji i izboru muzike Dejana Cicmilovića i izvođenju Pozorišta ,,Masuka’’ iz Velike Plane se ističu Zlatko Ilić kao profesor Borko Gracin i Jelena Stojadinović koja igra njegovu ženu Micu. Jelena Stojadinović kao Mica pokazuje čitavu paletu glumačkih stanja od temperamentne i seksualno nezajažljive žene, preko razočarane žene kada sazna da njen stanar i ljubavnik Vasa Vučurović (Nebojša Milosavljević) ima ženu i sina, žene koja je pretvorena u kućnu pomoćnicu, sve do žene koja se sveti mužu za maltretiranje i koja posle njegove smrti nastavlja život sa mlađanim kumićem. Nebojša Milosavljević kao Vasa Vučurović pokazuje dva lica: silnika koji gazi sve oko sebe da bi zadovoljio svoje potrebe (u se, na se i poda se) i slomljenog čoveka koji je srećan što ga prihvata venčana žena koju je napustio zbog svog pustahijskog načina života.
Gluma u predstavi Crna kutija Ane Đorđevič u režiji Ivane Terzić i izvođenju Pozorišta ,,Janko Veselinović’’ iz Bogatića funkcioniše u realističkom ključu do epiloga. Tada se scenska zbivanja razotkrivaju kao pozorište u pozorištu paralelnog univerzuma. Scenska adaptacija Ane Đorđević u režiji Ivane Terzić je nastala na osnovu veoma poznatog i uticajnog filma ,,Savršeni stranci” italijanskog reditelja Paola Đenovezea. Priča prati uobičajeni susret sedmoro prijatelja, koje bezazlena igra javnog čitanja svih poruka na mobilnim telefonima dovodi do neprijatnih saznanja. U glumačkom ansamblu se ističu Branislav Ković kao pilot Miki, koji pokušava da sakrije svoju ljubavnu aferu od žene i Miloš Jurišić u ulozi Stefana, koji pokušava da svoju homoseksualnu orijentaciju sačuva od radoznalih prijatelja koji bi da upoznaju njegovu novu devojku. Koliko je Miki Branislava Kovića šarmantan i siguran u sebe, toliko je Stefan Miloša Jurišića nesiguran, jer se oseća izolovano i postiđeno u strejt društvu svojih prijatelja.
Predstava Tetka od milion dolara Kena Ludviga u režiji Branislava Nedića u izvođenju Gradskog pozorišta ,,Teatar 91’’ pokazuje primernu kolektivnu igru amatera iz Aleksinca i troje glumaca iz Kruševačkog pozorišta. Savremena komedija situacije sa elementima pozorišta u pozorištu Kena Ludviga podseća po zapletu na film Neki to vole vruće Bilija Vajldera sa nezaboravnim parom muzičara koje igraju Toni Kertis i Džek Lemon. Bežeći od gangstera pomenuti muzičari se sakriju u jedan ženski orkestar igrajući žene. U predstavi dvojica glumaca se premaskiraju u žene da bi dobili deo nasledstva koji im ne pripada od jedne bogate tetke, ali se pritom zaljubljuju u Meg i Odri, njene mlade rođake. Bojan Cvetković kao zavodnik Leo Klark i Maksin i Srđan Stojadinović kao nesigurni Džek Gejbl i neodoljivo komična Stefani su vučni glumci predstave uz svesrdnu podršku Ninuške Stojanović kao Meg koja je zaljubljena u Leo klarka, Maksin i pozorište. U glumačkom ansamblu istančanim smislom za komičarsku minijaturu izdvajaju se Jovana Tomić (glumica Kruševačkog pozorišta) kao vickasta Odri i Zorica Stevanović kao bolešljiva ali prpošna tetka Florans, koja svaki trenutak koristi da ispije čašu života do dna, pa makar joj to što radi bilo poslednje.
Iza kulisa Majkla Frejna Gradskog pozorišta iz Jagodine u režiji Velimira Mitrovića je mix pozorišta u pozorištu i savremenog vodvilja. Ovakav mix odmah asocira da je potrebno ogromno pozorišno iskustvo da se napravi savršena pozorišna mašina (Žan Kokto) gde se fizičke, govorne radnje i situacije u koje zapadaju likovi neprekidno smenjuju. Mitrović, majstor postavljanja vodvilja odstupio je od svog prepoznatljivog rukopisa i napravio predstavu koju karakteriše pojačana gluma – tzv šmira glumačkog ansambla. Ovakav pristup u postavci vodvilja je odavno promovisao Ljubiša Ristić u čuvenoj predstavi Buba u uhu Žorža Fejdoa, gde je sve konce držao Nikola Simić od premijere do poslednjeg igranja. Ansambl Gradskog pozorišta iz Jagodine nije imao vučnog glumca, ali je disciplinovano odigrao predstavu usporenog tempo ritma, bez izrazitih glumačkih ostvarenja,
Amatersko pozorište ,,Đorđe Damjanov Đekša’’ iz Jaše Tomića je izvelo predstavu Crvena, seks i posledice Milene Minje Bogavac u režiji Radovana Zupca. Reditelj nije potpisan kao adaptator teksta, ali slobodno se može reći da je njegova dramaturška intervencija doprinela da tzv. tekstualna površina Milene Bogavac dobro scenski profunkcioniše. Predstavu odlikuje moćna ekspresija, izuzetna dikcija, koncentracija i vera u koncept bez ostatka Danke Peke u ulozi Eve i Marije Blanuše kao Lilit, uz hladnu i funkcionalnu asistenciju Aleksandre Radivoj u ulozi doktorke. Zubac je napravio predstavu koja ima dva plana;: naratorski tekst koji govori doktorka u uglu pozornice i plan igre Ega- Eve i Alter Ega- Lilit. Naratorski tekst je dodatno pojačan ispisom na ekranu statističkih podataka o pobačajima, kako dolazi do njih i posledicama na psihu žena uz ambivalentni odnos Eve i Lilit o deci. Furiozni tempo predstave koji se postiže filigrantskim ušniravanjem tri izvođačice scenskih radova dovodi u poslednjoj slici do smiraja koji se ogleda u zajedničkoj rečenici: ,, Ja želim dete’’.
U revijalnom programu Festivala evidentan je razvoj lutkarskih grupa u osnovnim školama Loznice i dobar pedagoški rad u Omladinskoj sceni Pozorišta KUD ,,Karadžić’’ Loznica koji su sproveli Jelena Krstić u radu na predstavi Šašava bajka Toda Nikoletića i Borislav Matović u predstavi Mali princ i Ana Frank po tekstovima Antoana de Sent Egziperija. U predstavi se koriste pored Egziperijevog teksta, deo iz Dnevnika Ane Frank, Kad sam bio garav Miroslava Mike Antića iz Garavog sokaka, Krvava bajka Desanke Maksimović, statistički podaci o ratovima u svetu sa kojima počinje predstava i drugih izvora. Predstava je finalizacija istraživanja na temu ,,Deca rata’’ koje pokazuje da su u ratu svi gubitnici, a pogotovo deca. Ako je predstava zaokruženi otisak jednog iskustva Mali princ i Ana Frank odaje ambivalentan utisak. Na jednoj strani deca izvođači scenskih radova su plenili pažnju koncentracijom i kulturom govora i pokreta, ali na drugoj ostaje nejasno zašto je poetski i nežan svet Malog princa Antoana de Sent Egziperija konfrontiran sa ratovima i rasizmom u prošlosti i našoj sumornoj sadašnjosti?
U revijalnom programu su nastupili i Dramska sekcija OŠ ,,Jovan Cvijić’’ Loznica koja je izvela Pokondirenu tikvu Jovana Sterije Popovića u režiji Jasmine Tomić i Pozorište mladih ,,Abrašević’’ iz Kragujevca sa predstavom Divlje guske (naslov originala Sex, laži i divlje guske) Vudija Alena u režiji Ilije Stepanovića. Neadekvatan izbor teksta u predstavi Pokondirena tikva stavio je na muke decu koja izvode likove koji su mnogo stariji od njih. I u predstavi Divlje guske glumački ansambl je mlađi nego što su to likovi drame koju treba da interpretiraju. Međutim, šta igrati u dečjem i omladinskom pozorištu kada se kvalitetni tekstovi za taj uzrast ne pišu ili se već napisani tekstovi mogu nabrojati na prste jedne ruke? U svakom slučaju, nesklad između godina izvođača i likova je zasmetao samo u prvoj sceni. U nastavku predstave nastala je pozorišna čarolija kojoj su doprineli zaigrana kolektivna igra, uprirođenost govorne i fizičke radnje likova, logični mizanscen i sigurna rediteljska ruka Ilije Stepanovića.
Tokom Festivala je pokrenuta inicijativa za osnivanje Gradskog pozorišta u Loznici koju su podržali mnogi profesionalci koj su počeli da se bave pozorištem kao deca i omladinci u Pozorištu KUD ,,Karadžić’’. Vredno je pomena da je od 1951. do 1963. u Loznici delovalo sa prekidima Gradsko amatersko pozorište ,,Vuk Karadžić’’. O uspehu nove inicijative odlučivaće u narednom periodu ne samo lokalna samouprava, već i upornost pokretača inicijative da se dugogodišnji san o osnivanju profesionalnog pozorišta u Loznici zaista dogodi.
Milan Mađarev